De afkoeling van de economie die zich aftekende in het derde kwartaal van dit jaar, is ‘absoluut nodig’ om de sterke prijsstijgingen van de afgelopen maanden onder controle te krijgen. Dat zegt president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank in een gesprek met de Tweede Kamer. Wel waarschuwt hij dat een ‘milde recessie’ mogelijk niet voldoende is om de inflatie te beteugelen.
Het CBS meldde vorige week dat de economie in het tweede kwartaal licht is gekrompen. Nog een kwartaal van achteruitgang en Nederland is volgens de gangbare definitie in een recessie beland. Veel economen gaan er evenwel van uit dat die niet al te diep en van korte duur zal zijn. Ook volgens Knot is er nog altijd sprake van oververhitting, waarbij de vraag naar goederen en diensten groter is dan het aanbod.
Knot noemt het ‘verre van zeker dat een milde recessie alleen voldoende zal zijn om de hoge inflatie te beteugelen.’ Hij wijst erop dat niet meer alleen voedsel en energie in rap tempo duurder worden, met name onder invloed van de oorlog in Oekraïne, maar dat ook de prijzen van industriële goederen en diensten inmiddels sterk stijgen.
Hoge overheidsuitgaven
De hoge overheidsuitgaven aan onder meer energiesteun voor burgers en bedrijven helpen daarbij niet, sterke loonstijgingen om de gestegen kosten voor levensonderhoud op de vangen al evenmin. Knot waarschuwt dat ‘elke factor die de vraag nog eens verder gaat aanjagen, vooral tot meer inflatie leidt’.
‘Het kabinet geeft op dit moment te veel geld uit’, zegt Knot tegen politiek verslaggever Sophie van Leeuwen. ‘Dat komt vooral omdat die steunpakketten natuurlijk onder stoom en kokend water tot stand zijn gekomen, en dan zijn ze logischerwijs ongericht.’
Inflatie beteugelen
De ECB heeft met een reeks renteverhogingen geprobeerd de inflatie te beteugelen. Het belangrijkste rentetarief is sinds afgelopen zomer in drie reuzenstappen van 0 naar 2 procent gegaan. En daar zal het volgens Knot niet eindigen. Hij voorspelt dat de beleidsrente in de eerste helft van 2023 zal pieken op 3 procent. Of later dat jaar alweer een verlaging mogelijk is ‘moet ik nog zien’, zegt hij.
Kwetsbaarheid
Bij de sterk oplopende rentes zijn de relatief hoge schulden van Nederlandse huishoudens, met name woninghypotheken, ‘een kwetsbaarheid’, waarschuwt Knot nog maar eens. De uitgangspositie is wel beter dan toen in 2008 de kredietcrisis losbarstte. Dat komt mede doordat de regels voor de maximale hypotheek ten opzichte van de woningwaarde sindsdien flink zijn aangescherpt.
‘Ik zou de overheid willen oproepen om een brede beschouwing te maken en nog eens heel kritisch te kijken naar alle uitgaven. Maar zeker ook aan de inkomstenkant of ons belastingstelsel, waar we overigens vanuit de DNB vaker voor hebben opgeroepen’, aldus Knot.